sanat4

ما در آستانۀ انقلابی فناورانه هستیم که نحوۀ زندگی، کار و ارتباطاتمان را به‌کلی زیرورو خواهد کرد. چنین تحولی با این مقیاس، دامنه و پیچیدگی، شبیه هیچ‌کدام از تجربه‌های پیشین بشر نیست. هنوز نمی‌دانیم این تحول آبستن چه چیزهایی است، اما از یک چیز مطمئنیم: واکنش ما به آن باید یکپارچه و فراگیر باشد و تمام ذی‌نفعان را دربرگیرد، از دولت‌های جهانی و بخش‌های دولتی و خصوصی گرفته تا دانشگاهیان و جامعۀ مدنی.

اولین انقلاب صنعتی از آب و نیروی بخار برای مکانیکی‌سازی تولید استفاده کرد. انقلاب صنعتی دوم از نیروی برق برای تولید انبوه بهره گرفت. انقلاب سوم هم با اتکا به الکترونیک و فناوری اطلاعات، تولید را خودکار کرد. حالا انقلاب صنعتی چهارم بر شانه‌های انقلاب صنعتی سوم ایستاده: انقلابی دیجیتال که از میانه‌های قرن پیشین آغاز شده است. شاخصۀ انقلابِ کنونی همجوشی فناوری‌هایی است که مرزهای بین سپهرهای فیزیکی، دیجیتال و زیست‌شناختی را محو می‌کند.

به سه دلیل می‌توان گفت تحولات امروز صرفاً ادامۀ انقلاب صنعتی سوم نیستند، بلکه ظهور انقلابی چهارم و مجزا را نوید می‌دهند: شدت، دامنه، و تأثیر سیستمی این تحولات. سرعت پیشرفت‌های کنونی تاکنون در طول تاریخ سابقه نداشته است. وقتی انقلاب چهارم را با انقلاب‌های صنعتی پیشین مقایسه کنیم، می‌بینیم که با سرعتی نمایی در حال تکامل است، نه سرعتی خطی. در ضمن، عملاً تمام صنایع در تمام کشورها را مختل کرده است. گستره و عمق این تغییرات هم نویدبخش تحول کل نظام‌های تولیدی، مدیریتی و حکمرانی است.

حالا میلیاردها انسان به دستگاه‌های موبایلی با پردازنده‌های خارق‌العاده و حافظه‌های عظیم و در نتیجه به دانش دسترسی نامحدود دارند. این قابلیت‌ها با دستاوردهای فناوری‌های نوظهور در عرصه‌هایی نظیر هوش مصنوعی، رباتیک، اینترنت اشیا، خودروهای خودران، چاپ سه‌بعدی، نانوفناوری، زیست‌فناوری، علم مواد، ذخیره‌سازی انرژی و رایانش کوآنتومی چندین برابر خواهد شد.